2023-2024

21 oktober 2023
Tijdens de jaarlijkse donateursdag van de Franz Liszt Kring trad de pianist Sebastiaan Oosthout op, die zijn cd Un pellegrino in cerca [‘Een bedevaartganger op zoek’] met delen van Liszts Années de Pèlerinage presenteerde. De dag werd besloten met een prachtig recital door Wibi Soerjadi, die een viertal meesterwerken van Liszt vertolkte. De eerste daarvan was Bénédiction de Dieu dans la solitude, deel III van de cyclus Harmonies poétiques et religieuses. Dit was voor mij aanleiding om als trait d’union tussen beide recitals een lezing te geven over het ontstaan van dit meesterwerk. In de jaren negentig van de vorige eeuw deed ik intensief onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van die cyclus, wat geresulteerd heeft in de publicatie van twintig tot dan toe onbekende pianostukken (AB II-09, AB II-10, AB II-11). Ook van de Bénédiction zijn meerdere voorstadia aantoonbaar: de Prélude (Deel I) tot het eerste ontwerp van een cyclus uit 1845, omgebouwd tot de Postlude (Deel XII) van de tweede versie van de cyclus uit 1847, die op zijn beurt geïntegreerd werd in een vroege, niet meer bestaande versie van Bénédiction de Dieu dans la solitude, oorspronkelijk het elfde deel van die cyclus. De uiteindelijke versie uit 1853 is dus eigenlijk een samenstel van de laatste twee delen van de cyclus van 1847, die Liszt componeerde in het landhuis van Carolyne von Sayn-Wittgenstein in het Oekraïense dorpje Woronince/Voronivtsi. Tijdens mijn lezing werd de Postlude ten gehore gebracht door de pianiste Alexandra Kaptein. 

September 2023
De Fantasy on Themes from the opera Thaïs by Jules Massenet staat stilistisch en qua structuur dicht bij de parafrase op thema’s uit de opera Mazeppa van Clémence de Grandval (AB II-27), welke  twee jaar eerder zijn première beleefde. Beide muziekdrama’s zijn laatromantische producten van Franse bodem met een sterke oriëntalistische invloed. In beide, in wezen tragische, avondvullende werken speelt sensueel getinte balletmuziek een belangrijke rol, in beide treedt een zangthema op dat aan het slot weerkeert en groots wordt uitgebouwd. In het geval van de opera van Massenet is dat het geliefde Méditation de Thaïs dat in tal van bewerkingen bekend is; een concertparafrase op thema’s uit de totale opera werd echter nooit geschreven. Voor meer informatie, zie AB II-28.