AB II-12

Beschrijving

Albert Brussee

ELEVEN STUDIES ON A  THEME BY J. MULDERS

for piano

 

Dit etudewerk in variatievorm werd reeds eerder in 2004 en, gereviseerd, in 2010 gepubliceerd. De huidige editie betreft de derde, finale versie, die wezenlijk verschilt van de beide voorafgaande. De in technisch opzicht veeleisende etudes werden tweemaal afgewisseld door een intermezzo van meer verpozend, melodisch karakter. In tegenstelling tot beide eerdere versies zijn deze twee intermezzi variaties op het thema, respectievelijk in het karakter van een statige sarabande (Sarabande elegica) en een luchthartige wals (Valse charmante). De aangewende variatietechniek is die van het type ‘karaktervariatie’, waarbij over het algemeen het aantal maten, de zinsbouw en de harmonische functies in essentie in tact blijven. Dit geldt in het bijzonder voor de etudes aan de periferie. Die in het hart van de compositie, met name Etude VI en VII, bewegen zich verder van het grondplan af, zowel qua toonsoort, structuur als harmoniek. Het werk werd opgedragen aan de Griekse pianist Theodore Tzovanakis (https://tzovanakis.com), die de wereldpremière van deze compositie verzorgde in Genève en de compositie daarna vier maal in Nederland ten gehore bracht.
Stijl: romantisch, modaal.
Moeilijkheidsgraad: Trap VIII-X (bij een indeling in XII trappen).

Thema – Andante
Etude I – Un poco più mosso
Etude II – Alla Siciliano
Etude III – Allegro non troppo, ma burlesco
Etude IV  Sarabande elegica (Intermezzo I) – Grave
Etude V – Allegro appassionata e agitato
Etude VI – Andante quieto e espressivo
Etude VII – Andantino. Scorrevole, sempre legato
Etude VIII Valse charmante (Intermezzo II) – Moderato
Etude IX Maestoso, non troppo lento
Etude X – Tranquillo e armonioso
Etude XI – Presto furioso
Thema – Come prima

 

RECENSIES
“Qua vorm doet het werk enigszins denken aan Schumanns Études Symphoniques, zij het dat Brussee afziet van een lange en grandioze Finale, en in plaats daarvan het fraaie thema nog eens in alle eenvoud laat klinken, als een verstild ‘das war einmal…’ Dit thema, dat door Brussee wordt gekarakteriseerd als ‘echt-Hollands, stoer-eenvoudig’, doet mij door het uitgebalanceerde modale karakter ook wel wat aan de taal van César Franck denken. Doordat de harmonie en het melodische verloop ervan in vrijwel alle variaties duidelijk hoorbaar blijven, is die modaliteit bepalend voor het hele werk, dat er een licht melancholieke, enigszins Franse sfeer door krijgt. De eigenlijke variaties zijn technisch veeleisende etudes in de traditie van Chopin, Liszt en Rachmaninov. (…) Ook al lijken deze stukken een bepaald technisch probleem als uitgangspunt te hebben, toch gaat het hier niet om methodische oefenstukken, maar meer om muziek waarvoor je gewoon heel goed piano moet kunnen spelen. Dit werk hoort op het podium thuis! Curieus is natuurlijk dat een componist van nu zich uitdrukt in een muzikale taal van globaal honderd jaar geleden. Ik zou dit echter niet als nadelig willen zien. Veeleer is het zo dat Albert Brussee als een van de weinige pianisten van tegenwoordig werkelijk aansluiting zoekt bij de traditie van de grote pianisten uit het begin van de twintigste eeuw, die meestal veel meer waren dan de pure uitvoerder die tegenwoordig norm is geworden. In het licht van een dergelijk omvattend muzikant-zijn neemt hij de beslissende stap door daadwerkelijk te componeren in de stijl die hem als pianist zo na aan het hart ligt. Wie dat een anachronisme vindt, zou in feite ook het spelen van alle klassieke muziek moeten veroordelen….”
Bert Mooiman, Piano Bulletin 2011-1.

“In de tweede week van oktober 2018 gaf de Griekse pianist Theodore Tzovanakis de Nederlandse première van Eleven Studies on a theme by J. Mulders van Albert Brussee. De compositie, die daarvoor al in Genève was uitgevoerd en op 10 oktober in de Oude Kerk van Zoetermeer ten gehore was gebracht, werd onder auspiciën van de Franz Liszt Kring vervolgens op drie verschillende locaties in Nederland voor het voetlicht gebracht: op 12 oktober in de zaal ‘Pro Rege’ te Rotterdam, op 13 oktober in de Arnold Schönberg-zaal van het Koninklijk Conservatorium te Den Haag, en op 14 oktober in het Geelvinck Pianolamuseum te Amsterdam. Ik had het genoegen de ‘Eleven Studies’ in Den Haag te beluisteren en behield er een zeer positieve indruk aan over. Het werk opent en eindigt met een sereen, koraalachtig thema in a-mineur. Het thema, dat me enigszins deed denken aan de koraalthema’s van de organist en componist Hendrik Andriessen, beslaat slechts één pagina. Deze pagina is de basis voor de elf variaties die daarna volgen, ieder met uiteenlopende pianotechnische problemen. De etudes volgen elkaar snel op, van een break tussen de verschillende delen is maar een enkele keer sprake. De technisch veeleisende etudes worden afgewisseld met twee intermezzi van meer verpozend, melodisch karakter. Intermezzo I draagt als titel Sarabande elegica, en Intermezzo II Valse charmante. De laatste etude met als tempoaanduiding Presto furioso eindigt met een reusachtig open akkoord met fermata, waarna het rustgevende thema van J. Mulders voor de laatste keer prachtig en meditatief door Theodore Tzovanakis werd gespeeld. Albert Brussee kan zich geen betere pleitbezorger wensen dan deze Griekse pianist, die al een grote staat van dienst heeft. (…) Deze etudes, die uitermate geschikt zijn voor de gevorderde pianist en ook zonder meer passen in een eindexamenprogramma van een conservatoriumstudent, zijn zeker vernieuwend en verschaffen zelfs bij een niet ingewijde luisteraar of pianoliefhebber een aangename tonale klankbeleving in een welluidend, post-romantisch idioom.
Peter van Korlaar in Liszt Bulletin 2018-3.

Naar aanleiding van de Nederlandse première op 10 oktober 2018 schreef de plaatselijke recensent: “De Nederlandse première van Eleven Studies on a Theme by J. Mulders, gecomponeerd door Albert Brussee, was heel bijzonder. Een lieflijk thema dat verschillende keren terugkeerde, was verweven in een rijke schakering van energieke en expressieve delen, vol passie en emotie. De gevoelige Intermezzo’s vormden daarbij mooie verbindingen. De componist was duidelijk blij en tevreden met de fraaie manier waarop Theodore Tzovanakis zijn veeleisende compositie uitvoerde. Dit werk verdient het om vanaf nu vaak te worden gespeeld. Het publiek liet met een langdurige staande ovatie eveneens haar waardering blijken voor zowel de componist als de pianist.”
Ruud Zwijnenburg op de facebookpagina van de St. Concerten Ouderkerk Zoetermeer.

ZAKELIJKE GEGEVENS
© 2018 AB Music Productions & Editions, Den Haag. ISBN: 9789080892064
44 bladzijden; met een voorwoord in het Nederlands en Engels.
Verkrijgbaarheid: via de reguliere muziekhandel (distributie door Hal Leonard in Nederland en België) of rechtstreeks bij AB Music Productions & Editions.

MUZIEKVOOBEELD
Live-opname (13 oktober 2018) in de Arnold Schönberg-zaal van het Koninklijk Conservatorium te Den Haag van de tweede helft van deel VI en Deel VII compleet.
Theodore Tzovanakis – piano