Composities

Boven het eenvoudige Preludium in c-klein uit de Kleine Präludien und Fughetten van J.S. Bach (‘Pour le luth’, BWV 999), klinkt een romantische melodie (zonder woorden), die door zijn vele technische en ritmische complicaties kan dienen als vocalise (etude voor de stem). Oorspronkelijk in 1988 bij Broekmans & van Poppel in ‘composers handwriting’ uitgegeven, betreft dit een heruitgave, waarbij de uitvoeringsmogelijkheden werden verruimd.

Een Haagse componist die me de laatste tijd sterk boeit, is Bernhard van den Sigtenhorst Meyer (1888-1953). Mijn interesse geldt in het bijzonder zijn vroege pianomuziek die in modaal-impressionistische stijl geschreven staat. Deze composities geven een zeldzaam voorbeeld van Haags impressionisme. In Van Bloemen en Vogels – Ter herinnering aan Bernhard van den Sigtenhorst Meyer zijn thema’s en motieven verwerkt uit twee van die vroege pianocycli.

Dit etudewerk in variatievorm werd reeds in 2004 gepubliceerd. De huidige editie betreft de finale versie, die wezenlijk verschilt van de voorafgaande. De in technisch opzicht veeleisende etudes worden tweemaal afgewisseld door een intermezzo van meer verpozend, melodisch karakter. Ook deze twee intermezzi zijn variaties op het thema, respectievelijk in het karakter van een een statige sarabande (Sarabande elegica) en een charmante wals.

De Three songs for piano ontstonden in eerste instantie als liederen voor bariton en piano in de winter van 1982-83. Enkele jaren later herschreef ik ze voor piano-solo, waarna de cyclus werd opgenomen (AB I-01). Pas in het voorjaar van 2006 ben ik er toe overgegaan de compositie voor druk gereed te maken. Het werk is geschreven in romantische stijl, waarin echter een zekere invloed van de ‘lichte muze’ (Cole Porter, Edtih Piaf) aantoonbaar is.

Door het frequente gebruik van none- en undecime-akkoorden is in Mélodie een zekere affiniteit met de wereld van jazz en musical aantoonbaar. Anders dan bij die muziek gebruikelijk is, is er echter grote aandacht voor het lineair-polyfone element. De associatie met de wereld van het romantische salonstuk is duidelijk aantoonbaar in Valse finale. De moeilijke linkerhandpartij met zijn vele sprongen maakt deze melodische etude echter tot een tamelijk lastig geheel.

Dit werkje is een bewuste pastiche, waarin allerlei elementen van bekende Chopin-walsen, met name die in b-klein, opus 69 nr. 2, werden geïntegreerd. Het was enerzijds de tragiek, die in verscheidene Chopin-walsen doorklinkt, anderzijds de charme en pianistische verfijning van deze heerlijke muziek, die ik heb willen vangen, alles gezien door de roze bril van de Franse salonmuziek ten tijde van het fin de siècle.

In Variations on ‘My Funny Valentine’ werd een poging gedaan de wereld van de musical en die van het romantische klavierstuk te verbinden. Nadat het thema in c-klein heeft geklonken, volgen zes variaties. Een emotioneel rustpunt bieden de derde en vierde variatie in majeur, waarna de vijfde variatie wat lichtheid brengt. Daarna wordt het  grondkarakter van de compositie hernomen en hult de melodie zich in het donkere gewaad van onmogelijke liefde…..

Op 7 november 2019 overleed op negentigjarige leeftijd de pianiste en pianopedagoge Janine Dispa-van Mever, die ik goed gekend heb. Op de rouwkaart, die ik na haar overlijden ontving, stond een mooi gedicht, het Herbstlied van Siegfried August Mahlmann. Geïnspireerd door de troostrijke woorden van dit gedicht waarin het afscheid van het leven zo mooi wordt bezongen, ontstond dit lied in de winter van 2019-20.

De kleine zeemeermin is gebaseerd op het bekende sprookje van Hans Christian Andersen. De zevendelige cyclus is volledig symmetrisch van bouw; op enkele uitzonderingen na gaan de onderdelen in elkaar over. De harmonische taal is die van de 19e eeuw, maar een zekere invloed van oudere musicals en filmmuziek is aantoonbaar. De muziek wordt voorafgegaan door een voorwoord waarin het sprookje kort wordt naverteld in het Nederlands en Engels.